Bron:evofenedex.nl
Het is de verwachting dat het aantal nachtwerkers toeneemt
21-03-2022 In Nederland draaien 1,5 miljoen werkenden, 16 procent van de beroepsbevolking, regelmatig of soms in de nacht. Het is de verwachting dat het aantal nachtwerkers toeneemt, mede onder invloed van met name globalisering en e-commerce. Hoe kun je de risico’s van nachtwerk verminderen?
Ongeveer 5,5 procent van de ernstige arbeidsongevallen vond in de periode van 2009 tot en met 2019 plaats tussen 23.00 en 7.00 uur, volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Binnen de sector Transport en Logistiek werkt volgens de laatste onderzoekscijfers van Sectorinstituut Transport en Logistiek 40 procent van de werknemers meer dan 3 nachtdiensten achter elkaar, wat bovengemiddeld is.
Of ongevallen vaker ’s nachts plaatsvinden dan overdag is niet wetenschappelijk bewezen. Wel is er een verschil tussen het type ongevallen dat ’s nachts en overdag plaatsvindt. Zo zijn er overdag relatief meer werknemers die van een ladder vallen en gebeuren er in de nacht naar verhouding meer ongevallen met machines. Volgens een recent onderzoek van het RIVM lijkt het verschil tussen ongevallen overdag en in de nacht vooral door vermoeidheid te komen. Naast ongevalsrisico’s kleven er ook gezondheidsrisico’s op langere termijn aan nachtwerk, zoals hart- en vaatziekten, diabetes en slaapproblemen.
Nachtwerk in de RI&E
Ongevalsrisico’s en gezondheidsrisico’s breng je in kaart in de Risico Inventarisatie & Evaluatie, ook voor nachtwerk. Daaraan koppel je vervolgens een plan van aanpak met maatregelen om die risico’s te vermijden of te beperken. We geven hiervoor 5 tips.
- Pak eerst de bron voor de risico’s aan en vraag je af of nachtwerk kan worden voorkomen, gezien de veiligheids- en gezondheidsrisico’s die hieraan kleven. Kun je het werk anders organiseren? Is dat niet het geval, neem dan organisatorische en persoonsgerichte maatregelen om de risico’s zoveel mogelijk te voorkomen.
- Een aanpak gericht op verminderde alertheid, vermoeidheid en afgenomen slaapkwaliteit beperkt de risico’s voor de veiligheid tijdens nachtdiensten. Preventiebeleid gericht op gezonde voeding, genoeg bewegen en niet roken helpt om gezondheidsproblemen te voorkomen.
- Betrek de medewerkers bij het plan van aanpak. Vraag ze om mee te denken over een aanpak die voor hen werkt om gezondheidsrisico’s en slaapproblemen te beperken. Verstrek regelmatig een Periodiek Medisch Onderzoek om hun gezondheid goed in beeld te houden en tijdig afwijkingen te signaleren.
- Voer bewust nachtbeleid in. Zorg, vooral in de nachtelijke uren, voor afwisseling in de werkzaamheden. Dit kan door meer taken te rouleren gedurende een dienst. Maak ploegenroosters en kies bij voorkeur voor 4 of 5 ploegen. Deze ploegen werken dan maximaal 32 tot 38 uren per week en draaien een dienst van maximaal 9 uur inclusief pauzes en maximaal 3 nachtdiensten achter elkaar. Kijk of de eerste dienst om 7.00 uur kan starten, want dat is gunstiger voor het bioritme.
- Breng extra verlichting aan achter een medewerker, met een verlichtingssterkte van minimaal 2000 lux. Zorg dat op de plek waar medewerkers koffiedrinken, pauze houden en/of eten de verlichtingssterkte ook minimaal 2000 lux is. Stimuleer verder dat ze tijdens hun pauzes bewegen. Denk ook aan goede communicatiemiddelen tijdens de nacht waarmee collega’s elkaar alert kunnen houden.
Aanbevelingen
Het RIVM onderzoekt momenteel de gevaren van nachtwerk in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De eerste publicaties uit dit onderzoek zijn onlangs verschenen. Ook is de vraag opgenomen wat de veiligheidsrisico’s zijn in diverse sectoren waar veel nachtwerk plaatsvindt. Als werkgever ben je verplicht om maatregelen te nemen voor een gezonde en veilige arbeidsomgeving in de nacht. Voldoe je niet deze verplichting, dan kan de Arbeidsinspectie je een boete opleggen.
In 2020 heeft de NVAB een richtlijn nachtwerk en gezondheid opgesteld, waarin vuistregels voor gezond roosteren zijn opgenomen.
Meer lezen? Klik hier voor meer tips voor risicobeheersing van nachtwerk.