De Inspectie SZW eist dat ProRail en de spooraannemers tijdens werkzaamheden in tunnels en in de directe omgeving van treinstations per direct geen stenen meer gebruiken die kankerverwekkend kwartsstof bevatten. De eis zou binnen een jaar voor alle spoorwerkzaamheden moeten gelden, meldt Zembla op basis van vertrouwelijke correspondentie tussen de ISZW en spooraannemers en ProRail.

ProRail zegt in een reactie dat het gaat om een eis die nog niet definitief is en geeft aan om nog in gesprek te zijn met de Inspectie.

Spoorwerkers blootgesteld aan kwartsstof

In april onthulde Zembla dat spoorwerkers, die werken met spoorballast, al zeker tien jaar lang blootgesteld worden aan te hoge concentraties respirabel kwartsstof. Een stof die kanker kan veroorzaken. De Inspectie SZW startte daarop een onderzoek en komt nu tot de conclusie dat ProRail en de spooraannemers de Arbowet overtreden door “het toepassen van kwartshoudende ballast waarvan bekend is dat het hierin aanwezige respirabele kwartsstof kankerverwekkend is, terwijl er andere typen kwartsloos ballast beschikbaar zijn”.

Woordvoerder Andy Wiemer van ProRail bevestigt dat de resultaten van een inspectie door SWZ naar de spoorbeheerder zijn gestuurd. De inspecties zijn volgens hem gedaan in de Schipholtunnel. Volgens de woordvoerder is “de kogel nog niet door de kerk” voor wat betreft de toepassing van spoorballast met kwartsstof. “ProRail heeft in reactie op de inspectieresultaten een zienswijze ingediend en we wachten nog op de reactie van de SWZ.” Voordat die reactie binnen is zal ProRail volgens hem nog geen extra maatregelen nemen. “Het gaat op dit moment niet om een definitieve eis van de Inspectie.”

Vervolgonderzoek TNO

Daarnaast wijst hij erop dat TNO op dit moment een vervolgonderzoek uitvoert naar het effect van kwartsstof in spoorballast voor de spoormedewerkers die hiermee werken. “We verwachten dat het TNO-onderzoek veel duidelijk zal maken over het effect van verschillende typen spoorballast. Daarnaast is het ook zo dat bij kwartsloze ballast ook stof vrij komt, wat ook slecht is voor de longen.”

“Dat neemt niet weg dat we kijken in hoeverre we vaker kwartsloze ballast toe kunnen passen. We zijn in de tussentijd in kaart aan het brengen hoe en waar we deze ballast in kunnen zetten. Er is op dit moment echter onvoldoende voorraad kwartsloze ballast beschikbaar om dit voor alle spoorwerkzaamheden in te zetten. Ook de steengroeves hebben onvoldoende capaciteit om dit te produceren.”

Nathouden spoorballast

Volgens hem is het belangrijk dat spoorballast zoveel mogelijk nat gehouden wordt, zodat er zo min mogelijk stof vrij komt. “Uit het tussentijdse rapport van TNO blijkt dat als het goed nat is de waarden heel erg kelderen”, zegt de woordvoerder.

Volgens hem kunnen aannemers en onderaannemers zich “hier ook in ontwikkelen”. Maar de rekening hiervoor zal uiteindelijk via de aannemers bij ProRail terechtkomen voor het nathouden van de ballast, bijvoorbeeld door de inzet van een stofarmlostrein (SALT). De installatie op deze werktrein slaat het stof met waternevel neer, waardoor de stof die vrijkomt flink wordt gereduceerd.