Bron:overduurzameinzetbaarheid

Een werkgever mag zijn thuiswerkers controleren. Maar hij moet zich wel houden aan strikte voorwaarden. Die zijn bedoeld om de privacy van de werknemer te waarborgen. Afgezien van de controledrift bij sommige werkgevers zijn veel gedwongen thuiswerkers het werken op afstand behoorlijk beu momenteel.

Een werkgever die thuiswerkers controleert moet goed beargumenteren waarom die controle nodig is. Vaak kan een werkgever ook op een minder ingrijpende manier controleren of de werknemer aan het werk is. Bijvoorbeeld door afspraken te maken over wat een werknemer moet doen op een dag en hoe de werknemer zich daarover kan verantwoorden. Dat heeft minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geantwoord op vragen van Kamerlid Van Kent.

Thuiswerkers niet strenger controleren

Ook moet de werkgever aangeven waarom hij vindt dat het bedrijfsbelang zwaarder weegt dan het recht op privacy van de werknemer. Bovendien moet de werkgever de thuiswerker laten weten dat controles mogelijk zijn voordat hij gaat controleren. Voor controles op de werkplek of thuis moeten dezelfde regels gelden. De werkgever mag de werknemer dus niet opeens intensiever monitoren als hij vanuit huis werkt.

Afspreken met de ondernemingsraad

Minister Koolmees benadrukt dat het aan werkgevers en werknemers samen is om goede afspraken te maken over eventuele (digitale) controle. De ondernemingsraad is hierbij de aangewezen gesprekspartner. Volgens artikel artikel 27 l van de WOR heeft de or instemmingsrecht met elke regeling ‘inzake voorzieningen die gericht zijn op of geschikt zijn voor waarneming van of controle op aanwezigheid, gedrag of prestaties van de in de onderneming werkzame personen.’ En dat geldt zeker als deze gegevens zijn te herleiden tot individuele werknemers.

Tien procent thuiswerkers wordt bespied

Begin april bleek uit onderzoek van het CNV dat ruim een half miljoen thuiswerkenden voortdurend in de gaten worden gehouden door hun werkgever. Ook de NOS meldde dit, en baseerde zich op de stijgende verkoopcijfers van softwareplatform Capterra. De controles vinden plaats door bellen, en met spionagesoftware die periodiek vraagt om aanwezigheid te bevestigen. En soms met apps die toetsenbordaanslagen en muiskliks registreren. Toch heeft minister Koolmees bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) maar een ‘beperkte toename’ geconstateerd van het aantal klachten over digitale monitoring sinds de start van de coronacrisis.

Wat kan de thuiswerker doen?

Een werknemer die vermoedt dat de (digitale) controle niet in overeenstemming is met de geldende voorwaarden kan hierover eerst in gesprek gaan met zijn werkgever. Ook kan hij hiervoor terecht bij de ondernemingsraad of de vertrouwenspersoon, indien aanwezig. Helpt dat alles niet (voldoende), dan is een melding mogelijk bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). In het uiterste geval kunnen de werkgever of de werknemer naar de kantonrechter als ze het niet eens kunnen worden over de mate of de wijze van controleren.

‘Investeer liever in welzijn’

Het CNV stelt dat werkgevers beter kunnen investeren in het welbevinden van hun thuiswerkende personeel. Volgens Fortuin wijst het CNV-onderzoek ‘klip en klaar’ uit dat het slecht gaat met veel thuiswerkers. Zo zou 60 procent van de thuiswerkers voelt zich momenteel eenzamer voelen dan in 2020. ‘Ook zit 21 procent tegen een burn-out aan en 30% stelt dat de sfeer tussen collega’s is verslechterd,’ zegt Fortuin op de website van het CNV. Dat is nog afgezien van de fysieke problemen door ongeschikte meubels om op te werken. Zo zou 4 op de 10 thuiswerkers oogklachten hebben omdat ze al een jaar elke werkdag turen op een te klein beeldschermpje op hun laptop.

Liever terug naar kantoor …

En afgezien van de controles en de fysieke ongemakken: veel gedwongen thuiswerkers zijn het helemaal zat om op afstand te blijven werken. Bijna al deze mensen hebben er dringend behoefte aan om minstens één dag in de week ergens anders te werken. Bleek een halfjaar geleden al uit onderzoek van WeWork en Brightspot Strategy. Vooral werknemers die normaal gesproken meer dan 65 procent van hun werktijd met collega’s samenwerken missen de creatieve kruisbestuivingen met collega’s om problemen op te lossen en nieuwe ideeën te bedenken.

… maar dan niet fulltime

Ook de betrokkenheid neemt sterk af omdat veel gedwongen thuiswerkers het bedrijfsnieuws en informatie niet meer zo goed bijhouden. Bijna al deze mensen willen zo snel mogelijk minstens één dag in de week weer naar kantoor. Maar dat hoeft niet full-time te zijn. Dat wil maar 20 procent, ook van deze groep die vooral door samenwerken tot resultaten komt. En geleidelijk aan komt die beweging op gang: steeds meer bedrijven laten mensen één dag in de week terugkomen op kantoor, om te overleggen en te brainstormen.