Op 5 februari 2019 organiseert de NVDO in samenwerking met de afdeling Maintenance van KIVI het Congres ‘Veiligheid in het Onderhoud’. Initiatiefnemer en bestuurslid van de afdeling Maintenance Arend Bos heeft een duidelijke visie op het thema: “Ieder bedrijf communiceert dat het veiligheid belangrijk vindt, maar meer dan eens gebeuren er tóch ongevallen die voorkomen hadden kunnen worden. Dit congres gaat ogen openen en bezoekers motiveren hier op een pragmatische manier mee om te gaan.” Veiligheid duur? Moet je eens een ongeluk proberen. Deze ‘tegeltjeswijsheid’ geeft aan dat iedere investering in veiligheid loont. Toch slagen bedrijven er nog onvoldoende in de veiligheid in hun organisatie op een hoger niveau te krijgen, getuige de vele kleinere maar ook grote bedrijfsongevallen die dagelijks plaatsvinden. “Daarbij vereist onderhoud aparte aandacht”, weet Arend Bos. “Ongelukken gebeuren immers vooral wanneer omstandigheden afwijken van ‘normaal’ en dat is bij onderhoud dagelijks het geval. Mensen komen op plekken waar ze normaal niet komen, moeten soms improviseren, voeren werkzaamheden uit met gereedschappen en materialen die er normaal niet zijn en demonteren onderdelen van installaties en machines waar mogelijk nog gevaarlijke stoffen in zitten. En zo zijn er honderden dingen te bedenken die onderhoudswerkzaamheden speciaal, maar ook gevaarlijk maken.” Tegenstrijdigheden
Op basis van de ervaring die hij opdeed tijdens zijn werkzaamheden als interim maintenance manager bij diverse bedrijven, zag hij dat het thema ‘veiligheid in het onderhoud’ met tegenstrijdigheden te maken heeft. “Enerzijds is er in deze tijd praktisch geen enkel bedrijf dat aangeeft veiligheid niet bovenin het prioriteitenlijstje te hebben. Anderzijds zie ik dat directies de boodschap niet altijd consequent uitdragen. Met andere woorden: in de externe communicatie is veiligheid heilig, maar intern en op de werkvloer wordt er niet naar gehandeld. Problemen worden dan ook vaak niet vanaf de werkvloer doorgegeven terwijl een bedrijfscultuur juist volledig open zou moeten zijn. Directies zouden medewerkers moeten omarmen die onveilige omstandigheden melden en voorstellen doen voor verbeteringen in plaats van de nadruk leggen op ‘nul ongelukken’. Dit geeft immers aan dat er geen ruimte is voor fouten.”
Vanuit een interne drive wilde Bos íets doen met deze observaties. Hij zocht contact binnen ingenieursvereniging KIVI en de NVDO Gelderland wat leidde tot een werkgroep. Bovendien werd er een klankbordgroep gevormd met verschillende personen die feedback konden geven op wat er in de werkgroep tot stand kwam “Ik kreeg te maken met een groot aantal enthousiasme bij mensen van wie de agenda al stampvol zat! Het thema is dus blijkbaar belangrijk genoeg om hiervoor tijd vrij te maken. Het meest treffend was misschien nog een maintenance manager die aangaf: ‘Ik wil veilig werken omdat ik nóóit naar de partner van één van mijn mensen toe wil gaan, om te moeten vertellen dat hij nooit meer thuiskomt. Congres Uiteindelijk is Bos vanuit de werkgroep gestart met de organisatie van het congres ‘Veiligheid in het onderhoud: de volgende uitdaging’. “Eén van onze doelstellingen is om mensen te laten zien waarom we niet verder komen met veiligheid in het onderhoud en waar het mis gaat”, geeft Bos aan. “Meestal zit het euvel niet in de organisatie van de werkzaamheden, die klopt in de meeste gevallen wel. En als dat niet zo is dan zijn er voldoende adviesbureaus en literatuur om dit te verbeteren. Nee, we moeten een stap verder en dan kom je terecht bij de bedrijfscultuur. Die wordt vaak als ongrijpbaar ervaren en is dus minder geliefd om aan te pakken. Toch is dit van essentieel belang omdat daar het antwoord moet worden gezocht op de vraag: ‘Waarom werken mensen niet veilig, terwijl dat wel goed mogelijk is en bovendien wettelijk verplicht. Schijnbaar kan een cultuur sterker zijn dan alle wetten en interne regels. Hoe komt dat?” Deze hoofdvraag wordt tijdens het congres beantwoord door uit de doeken te doen welke elementen uit een cultuur hierin het belangrijkst zijn. “Op nummer één staat leiderschap. In geval van goed leiderschap durven mensen onveilige zaken te melden, elkaar op onveilig gedrag aan te spreken en samen te werken aan oplossingen. En zo zijn er meer zaken die heel gericht moeten worden aangepakt.” Eyeopeners De werkgroep is duidelijk in zijn boodschap: Tijdens het congres gaan we geen oplossingen presenteren, maar willen we graag de boodschap overbrengen dat bedrijven vérder kunnen komen met veiligheid dan ze nu waarschijnlijk denken. Zo spreekt onder andere Jop Groeneweg, professor aan de Universiteit van Leiden en ‘goeroe’ op het vlak van het veilig werken. Hij gaat in op de ideeën van de werkgroep en geeft een overzicht van de stand van zaken met betrekking tot de oplossingen die op dit moment beschikbaar zijn voor ‘veilig werken in het onderhoud’. Vervolgens vertellen mensen uit verschillende bedrijven (Shell Moerdijk, D&F en BAM Infra) over hun dagelijkse praktijk en gaan daarbij tevens in op hun eigen knelpunten met betrekking tot veilig werken. Tevens is er een lezing van het RIVM over de database die zij bouwen en waarin ‘proven practices’ worden opgenomen. Hiermee zijn alle ingrediënten beschikbaar die voeding bieden voor de hierop volgende forumdiscussie. Bos: “En dit congres is nog maar het begin. Het thema zal verder worden uitgebouwd en een vervolg krijgen in bijvoorbeeld regionale rondetafel gesprekken. Kleine groepen waarin mensen uit verschillende bedrijven en met verschillende functies praten en denken samen over veiligheid in het onderhoud. Je kunt van anderen zóveel leren! Samenwerken dus en niet allemaal je eigen wiel uitvinden.” Ga mee op 5 februari a.s. naar het Congrescentrum Belmont in Ede. Informatie over het programma, de kosten en aanmelden tref je HIER