door: P Geertsma
FNV Bouw merkt dat er in Nederland regelmatig klachten zijn van bouwvakkers die op bouwplaatsen te maken krijgen met gevaarlijke situaties. Het is volgens de vakbond belangrijk dat misstanden op bouwplaatsen gemeld kunnen worden. Het aantal signalen over onregelmatigheden op de bouw is zo fors dat de vakbond besloten heeft om hiervoor een speciaal meldpunt op te richten. FNV-bestuurder Willem Dijkhuizen heeft dit zaterdag via een artikel in De Telegraaf bekend gemaakt.
Volgens Dijkhuizen hoopt de FNV vooral buitenlands bouwpersoneel zoal Poolse en Roemeense bouwvakkers te bereiken. Veel buitenlandse bouwvakkers werken op uitzendbasis. De buitenlandse uitzendkrachten zouden volgens de FNV vaak niets durven te zeggen over de misstanden waarmee ze te maken kunnen krijgen. Dit komt volgens de vakbond omdat buitenlandse arbeidskrachten bang zijn om hun baan te verliezen.
Verder ontstaan er volgens de FNV op bouwplaatsen ook veel misverstanden omdat er oo veel bouwprojecten verschillende talen worden gesproken. Naast Nederlands spreken bouwvakkers ook Pools, Roemeens en Engels. Onderling verstaat men elkaar niet en dat leidt volgens Dijkhuizen soms tot levensgevaarlijke situaties op de bouw. Volgens de FNV-bestuurder hebben in de praktijk vooral kraanmachinisten last van de communicatieproblemen. Kraanmachinisten moeten op de bouw bij het verplaatsen van materialen namelijk communiceren met mensen op de grond. Het is belangrijk dat men elkaar begrijpt, vooral wanneer er ongevallen dreigen te ontstaan.
Reactie van Technisch Werken
Het streven naar een veilige werkplek is iets dat zowel werkgevers als werknemers gezamenlijk moeten doen. Het VCA is een voorbeeld van een training die er toe bijdraagt dat men op de hoogte is van de veiligheidsmaatregelen en voorschriften. Ook buitenlandse werknemers moeten de veiligheidsvoorzieningen weten te gebruiken. Als men dit niet kan doen is men zelf mede een onderdeel van het probleem.
De oplossing is dus ook het bieden van veiligheidstrainingen zoals het VCA in de taal die begrepen wordt. Ook het houden van een toolboxmeeting die verplicht is volgens het VCA draagt bij aan de veiligheid en bewustwording op de bouw. De FNV kan hierbij misschien ook wel een ondersteunende en adviserende rol op zich nemen.Een meldpunt heeft pas zin als men weet wat men moet melden en bij welke instantie een melding gedaan kan worden.
Babel in de bouw
15-08-2016
De Nederlandse bouwwereld zit in de maatschappelijke beklaagdenbank. Onlangs stelde de Inspectie SZW vast dat het aantal ernstige ongelukken in de bouw in het eerste halfjaar van 2016 met veertien procent is toegenomen ten opzichte van de eerste helft vorig jaar.
Het aantal dodelijke ongevallen is zelfs met vijftig procent gestegen. Geen goede cijfers voor een land waar met de mond beleden wordt dat arbeidsveiligheid in het werk hoge prioriteit heeft, maar de praktijk weerbarstig blijkt. Voor de FNV is de maat vol en daarom heeft de vakbond nu een meldpunt geopend: een kliklijn voor onveilige situaties in de bouw. Die blijken schering en inslag te zijn. Tijd voor actie!
Maatschappelijke verandering deeloorzaak veiligheidsproblematiek
Een belangrijke achterliggende bron voor de veiligheidsproblematiek in de bouw is de bedenkelijke maatschappelijke verandering die zich al enkele jaren voltrekt. Bouwplaatsen worden organisatorisch rommelig, door de manier van organisatie en uitvoering van het werk. Veel bouwprojecten zijn een wirwar van aannemers, onderaannemers en zzp’ers en niet altijd is helder wie er ‘in charge’ is over de zo belangrijke veiligheid op de bouwplaats. Bovendien worden op steeds grotere schaal goedkope arbeidskrachten uit lagelonenlanden ingezet, die de Nederlandse taal niet of onvoldoende machtig zijn. Er wordt naast Nederlands ook (gebrekkig) Engels, Pools en Roemeens gesproken en dat kan leiden tot een Babylonische spraakverwarring. Die miscommunicatie wordt door de inspectie en de vakbonden gezien als een belangrijke oorzaak voor het ontstaan van onveilige situaties. Immers, als bouwlieden elkaar als schakels in een potentieel risicovol proces met zware machines, grote hijsgewichten en werken op hoogte niet goed verstaan en begrijpen, is dat vragen om problemen.
Als bouwlieden elkaar als schakels in een potentieel risicovol proces niet goed verstaan en begrijpen, is dat vragen om problemen
Babel: falend bouwproces door gebrekkige communicatie
Problemen in de bouw door gebrekkige communicatie kennen we al vanuit het zeer verre verleden. Godvruchtige lezers met Bijbelkennis kennen het verhaal wel; de ‘Toren van Babel’. In de stad Babel wilde het mensenras dat voortkwam uit de stam van Noach een toren bouwen die tot de hemel zou reiken. Zo konden ze dichter bij God zijn. De Here stak daar een stokje voor. Hij oordeelde dat deze hoogmoed bestraft moest worden en ook dat de mens niet als eenheid op een kluitje moest blijven wonen. Daarom verwarde hij de bouwers door hen in een kakofonie van verschillende talen te laten spreken. Gevolg: de bouwers begrepen elkaar niet meer en de bouw stokte. Of die grote verwarring ook leidde tot ongelukken met doden en gewonden, vertelt het Bijbelverhaal niet. Maar het was de eerste beschreven casus van een falend bouwproces als gevolg van taalproblemen en onduidelijke leiding. God strafte de mensen door ze te verspreiden over de hele aardkloot en ze met een veelheid van talen en culturen te belasten. Daar hebben we tot op de dag van vandaag last van, want nu komen al die verschillende volkeren weer samen op 21e-eeuwse bouwplaatsen om nieuwe torens te bouwen, nog steeds gehinderd door taalbarrières en verschillende visies op veiligheid.
Gevaarlijke situaties door hoogmoed bouwbazen
In het verhaal van Babel draait het om de hoogmoed van de mens die er altijd op uit lijkt zichzelf in de problemen te brengen met plannen die gevaren met zich meebrengen. In dat opzicht is er na vele duizenden jaren nog weinig veranderd, want ook thans zien we nog altijd ferme staaltjes hoogmoed. Met name van grote bouwbazen, die denken dat ze wel wegkomen met het wegbezuinigen van kwalitatieve Nederlandse arbeid en vervanging door goedkope arbeidskrachten die onze taal niet spreken, aanwijzingen en opdrachten verkeerd interpreteren en zo bijdragen aan het ontstaan van onveilige situaties en ongelukken. Buitenlandse arbeidskrachten mogen dan goedkoop zijn en een mentaliteit van hard werken hebben, het is geen waarborg voor veilig werken in de bouw. Waarvan akte met de ongunstige ongevalsstatistieken en bezorgde geluiden van de vakbonden, die veel signalen binnenkrijgen van gevaarlijke situaties die mede hun oorsprong vinden in de multiculturele arbeidspopulatie op bouwplaatsen. Bonden en inspecties zullen beslist zeer gespitst zijn op de oogst aan meldingen die de kliklijn voor de bouw oplevert. En dan maar hopen dat de beleidsmakers en werkgevers die signalen ook ter harte nemen en ernaar handelen, door niet langer winstmarges centraal te stellen, maar kwaliteit en arbeidsveiligheid. Anders stevent de bouwwereld op termijn af op een tweede Babel.
Rob Jastrzebski | freelance journalist in de sector veiligheid en crisisbeheersing
Klikken over onveilige bouwplaats
02-08-2016 over genomen van: http://arbo-online.nl
FNV wil dat bouwvakkers ongestraft kunnen klagen over gevaarlijke situaties op bouwplaatsen. Nu zouden vooral buitenlandse werknemers hun mond houden als er onveilig wordt gewerkt.
Dat zegt FNV Bouw in de Telegraaf. De vakbond opent een kliklijn waar werknemers anoniem hun zorgen over hun werkplek kunnen uiten. De vakbond hoopt hiermee ook buitenlandse werknemers tot melden te kunnen bewegen. Nu zouden vooral Poolse en Roemeense uitzendkrachten hun mond houden omdat ze bang zijn hun baan kwijt te raken.
Poolse en Roemeense uitzendkrachten zwijgen uit angst om hun baan kwijt te raken
In de bouw werken veel arbeidsmigranten. Lang niet iedereen spreekt daardoor dezelfde taal. Hierdoor kunnen communicatieproblemen ontstaan, met soms gevaarlijke gevolgen. In de Telegraaf zegt FNV-bestuurder Willem Dijkhuizen dat vooral kraanmachinisten daardoor risico lopen. “Zij moeten de mensen op de grond kunnen verstaan, maar dat lukt vaak niet.”
Explosieve stijging ongevallen
In de eerste helft van dit jaar is het aantal ongevallen in de bouw explosief gestegen, zo bleek eerder uit cijfers van de Inspectie SZW. Het aantal ernstige ongevallen is met 14 procent toegenomen en het aantal dodelijke ongevallen zelfs met 56 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
Het aantal dodelijke ongevallen is met maar liefst 56 procent gestegen
Wie is verantwoordelijk?
Marga Zuurbier, directeur Arbeidsomstandigheden van de Inspectie SZW, constateert ook dat de toenemende internationalisering van de bouwplaats tot problemen kan leiden. “Op een bouwplaats spreken medewerkers niet alleen Nederlands, maar ook Pools, Roemeens en Engels. Dat bemoeilijkt de communicatie en zo kunnen er eenvoudig misverstanden ontstaan. We zien ook dat er op bouwplaatsen steeds meer bouwvakkers rondlopen voor wie niet duidelijk is geregeld wie er voor hun veiligheid verantwoordelijk is.”
Werkdruk neemt toe
Niet alleen taalproblemen leiden tot gevaarlijke situaties, ook de werkdruk neemt toe. In 2009 stond nog 38 procent van de bouwvakkers regelmatig onder tijdsdruk op de bouwplaats. Dat percentage is in 2015 gestegen tot 48, blijkt uit onderzoek van kennis- en adviescentrum Volandis (voorheen Arbouw).
Klacht over arbeidsomstandigheden, arbeidsvoorwaarden, arbeidstijden bij Inspectie SZW (voorheen de Arbeidsinspectie)
Onderstaand formulier moet u gebruiken als u een klacht wilt indienen over het bedrijf waar u zelf werkt of over een ander bedrijf dat de wettelijke voorschriften op het gebied van de arbeidsbescherming niet naleeft en het niet mogelijk blijkt de problemen binnen het bedrijf in redelijk overleg op te lossen.
Welke klachten kunt u indienen bij de Inspectie SZW?
De Inspectie SZW kan alleen meldingen in behandeling nemen die betrekking hebben op de wetgeving waarop de Inspectie SZW toezicht houdt.
Wie kunnen een klacht indienen?
Werknemers, leden van een ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging en ook vakbonden of derden kunnen klachten indienen.
Meer informatie
Gesol met veiligheid aanleiding tot meldpunt
Kliklijn voor risico’s in de bouw
Door: Ertan Basekin
Amsterdam – De veiligheid op bouwplaatsen in ons land staat onder grote druk. Bij de FNV komen zoveel signalen binnen van gevaarlijke situaties dat de vakbond heeft besloten een anoniem meldpunt in het leven te roepen.
Bouwvakkers die de onregelmatigheden zat zijn kunnen daar hun klachten kwijt. FNV-bestuurder Willem Dijkhuizen hoopt hiermee ook de Poolse en Roemeense bouwvakkers over de streep te trekken. Deze buitenlandse uitzendkrachten durven vaak niets te zeggen, omdat ze bang zijn hun baan te verliezen.
Onlangs constateerde de Inspectie SZW, de vroegere Arbeidsinspectie, al dat de kans op ongevallen groot is. De misverstanden op bouwplaatsen ontstaan onder meer doordat er naast Nederlands ook Pools, Roemeens en Engels wordt gesproken.
Volgens Dijkhuizen leidt deze miscommunicatie tot levensgevaarlijke situaties. „Vooral kraanmachinisten hebben daar last van. Zij moeten de mensen op de grond kunnen verstaan, maar dat lukt vaak niet”.
De angst voor het melden van gevaarlijke werksituaties is volgens FNV Bouw een van de oorzaken van het fors toegenomen aantal dodelijke bedrijfsongevallen in de bouw. De vakbond wil dat er binnen een jaar een anoniem meldpunt komt voor arbeidsmigranten om misstanden aan de kaak te stellen.
"De angstcultuur onder arbeidsmigranten is groot in de bouw", zegt FNV'er Willem Dijkhuizen. "Ze durven niets te zeggen als het werk onnodig gevaarlijk is of de werkdruk te hoog. Wie weet krijgen ze daarna van hun baas te horen dat ze niet meer welkom zijn."
De zwijgcultuur is volgens Dijkhuizen een groeiend probleem, doordat er steeds meer Oost-Europeanen in de bouw werken. De sector is de klap van de crisis te boven en groeit weer. Arbeidsmigranten worden vaker ingezet, want ze zijn goedkoper dan hun Nederlandse collega's.
'Gigantisch communicatieprobleem'
De toestroom van onder meer Poolse en Roemeense bouwvakkers leidt op verschillende manieren tot steeds onveiligere werksituaties.
"Er is een gigantische probleem met de communicatie. Het is levensgevaarlijk als bouwvakkers elkaar niet gelijk begrijpen", zegt Dijkhuizen. De arbeidsmigranten zouden daarnaast minder bekend zijn met veiligheidsvoorschriften en zouden minder deskundig zijn dan de gemiddelde Nederlandse bouwvakker.
De oplossing ligt volgens FNV Bouw bij de opdrachtgevers. Bouwklussen zouden steeds vaker worden uitbesteed aan meerdere onderaannemers. Daardoor is onduidelijk bij wie de eindverantwoordelijkheid van het toezicht ligt.
"Sommige aannemers duiken zelfs onder de geldende cao om een contract binnen te slepen", verzucht Dijkhuizen. "Hoewel de sector groeit, gebeurt dat niet met de lonen. Het is dus tijd dat opdrachtgevers verantwoordelijkheid nemen."
Een deel van de schuld ligt volgens de vakbond bij de overheid, de grootste opdrachtgever in de bouw. Eind juni trok FNV aan de bel over uitbuiting van bouwvakkers bij de aanleg van een snelweg in Friesland. "Het toezicht op zulke overheidsprojecten schiet tekort. De overheid moet zich daar bewust van worden", vindt Dijkhuizen.
Branchevereniging Bouwend Nederland roept bouwbedrijven eveneens op het toezicht te verscherpen. Speerpunten zijn daarbij duidelijke communicatie op de werkvloer en veilige omgang met machines en gereedschap.
Gevaarlijk werk
Al jaren staat de bouw in de top-3 van de gevaarlijkste werksectoren, samen met de landbouw en de horeca. Tussen 2010 en 2013 vielen er gemiddeld 67 doden per jaar door bedrijfsongelukken.
Het is daarom opvallend dat in 2016 de teller na een half jaar al op 42 staat. Ter vergelijking: de eerste helft van vorig jaar waren er 27 fatale ongevallen.
Inspectie SZW, de voormalige Arbeidsinspectie, had woensdagmiddag nog niet de jaarcijfers van na 2013 paraat. Daardoor wordt later pas duidelijk of er sprake is van een stijgende trend.